GELOOF en LEVEN
Een oude cursus over GELOOF
EEN OUDE CURSUS OVER GELOOF
HOOFDSTUK I ZOEKEN NAAR DE ZIN VAN ALLES
HOOFDSTUK II "GELOVEN"
HOOFDSTUK III TEKENEN DIE NAAR GOD VERWIJZEN
HOOFDSTUK I ZOEKEN NAAR DE ZIN VAN ALLES
Schema Hfdst. 1
1 Geloven is niet vanzelfsprekend
2 Bestaansvragen worden sterk verwaarloosd
3 Nieuwe aandacht voor diepe levensvragen
4 Echte godsdienstigheid ? (Pantheïsme, Occultisme, Sekten)
1. GELOVEN IS NIET VANZELFSPREKEND
Hans Küng: Bestaat God? Antwoord op de vraag naar God in deze tijd.
“Enige tijd geleden heeft, naar men zegt, een Engelse Nobelprijswinnaar p de vraag of hij in God geloofde, geantwoord ‘Of course not, I am a scientist!’ Dit boek is gedragen door de hoop dat er een nieuwe tijd aanbreekt, waarin het antwoord omgekeerd zal luiden: ‘Of course, I am a scientist! Natuurlijk, ik ben een wetenschapper!’ (blz 19)
Fries en Glockman "Ik zie geen God" Gesprek tussen een theoloog en een wetenschapper.
André Frossard "God bestaat, ik heb Hem ontmoet" Getuigenis van een Godsontmoeting.
Sommigen zeggen "God bestaat", anderen zeggen "God bestaat niet" en ze verwijzen soms naar dezelfde verschijnselen om hun thesis te staven. Het hangt dus af van de levensopvatting of de wereldbeschouwing die men heeft.
In 1961 bv. maakte de eerste kosmonaut Yuri Gagarin in een capsule een aantal omwentelingen om de aarde. Toen was dat een opzienbarende gebeurtenis. Toen hij op aarde terugkeerde heeft hij een uitspraak gedaan die ook indruk maakte. Hij riep uit : "Het heelal is donker, kameraden. Ik zie geen God".
Gagarin, een russisch elite-
In 1968 (24 december) cirkelden BORMAN, Lovell en Anders, 3 Amerikaanse astronauten in hun Apollo 8 als eerste mensen rond de maan. Er was groot enthousiasme op aarde. Het was een enorm succes voor de menselijke wetenschap en techniek. Toen deed Borman, die kapitein was aan boord van het ruimtetuig, iets dat ook indruk maakte. Hij las het Bijbelse scheppingsverhaal voor : "In het begin schiep God hemel en aarde, de maan, de zon, de sterren, planten en dieren en tenslotte de mens". Die Amerikaan boog zich in aanbidding voor de schoonheid en grootsheid van Gods schepping.
Een totaal tegengestelde reactie dand ie van Gagarin, en toch tegenover dezelfde ervaring.
De een zegt : Er is geen God
de ander zegt : God is schepper van dit alles
Wat valt er te zeggen over die uitspraken en de tegenstelling daartussen ?
BESPREKING : Geen van beide uitspraken zijn wetenschappelijke uitspraken.
1° De rus, Gagarin wou zegen : ik was in de hemel en ik heb God niet gezien, dus : God bestaat niet ! Hierbij kunnen we 3 bemerkingen maken :
a) Een wetenschapsmens, fysicus, Peter Glockman, zegt dat Gagarin in feite een veel te gewichtige uitspraak deed voor het kleine stapje dat hij in de ruimte deed. Ons universum zou ongeveer 13 miljard lichtjaren uitgestrekt zijn (d.w.z. 13 miljard keer de afstand die een lichtstraal op een jaar aflegt, aan 300.000 km. per seconde en een jaar telt ongeveer 30 miljoen seconden). De maan ligt iets meer dan een seconde van onze aarde verwijderd. De uitspraak van Gagarin is dus veel te breed voor het kleine stukje van het heelal dat hij kon zien. In feite is hij nergens geweest, hoe kan hij dan zeggen dat God er niet was.
b) Maar bovendien redeneerde hij vanuit een ouderwets wereldbeeld : alsof de hemel, als omgeving van God, boven is, net buiten de dampkring bv. Dit is een oudtestamentisch wereldbeeld.
c) Tenslotte zegt de christelijke H. Schrift zelf, dat je God niet kan zien :
bv. Joh.1,18 "Niemand heeft ooit God gezien"
"God woont in ontoegankelijk licht"
Dat Mozes of de profeet Elia God mochten zien is een stijlfiguur om te zeggen dat ze nauw met God verbonden leefden en Gods liefde sterk mochten ervaren.
In feite kon Gagarin God dus niet zien, dat leer je als kind in de catechese.
2° Ook de Amerikaan Borman deed geen wetenschappelijke uitspraak :
a) Als hij beweert "van dit alles is God de schepper", dan is dat een persoonlijke overtuiging, nl. dat heel dat weidse heelal, waarvan hijzelf maar een klein stukje mocht zien, door God geschapen, door God gewild is. Die persoonlijke overtuiging vindt hij bevestigd door de H. Schrift.
b) Toch is het een zinvolle uitspraak en verantwoord ook : heel dat grote en schone kan niet alleen gevolg zijn van technische gegevens en wiskundige berekening; dit enorme gaat de mens ver te boven.
Je moet knielen voor Degene die aan de oorsprong van dit alles staat. Daarom las hij het scheppingsverhaal voor.
BESLUIT BIJ: "GELOVEN IS NIET VANZELFSPREKEND"
Door hun verschil in wereldbeschouwing verschillen mensen blijkbaar ook in hun uitleg over bepaalde ervaringen en gebeurtenissen en verschijnselen. Voor sommige jongeren is dat een reden om zich niet meer bezig te houden met de vragen over de zin van het leven en van al wat is.
2 BESTAANSVRAGEN WORDEN STERK VERWAARLOOSD
a) Overdreven bekommernis voor het materiële
Deze overdreven aandacht voor het materiële is een van de redenen waarom de diepe zinsvragen in onze samenleving verwaarloosd worden. Na W.O.II is men bij ons stilaan in een welvaartsmaatschappij terecht gekomen : hoger loon, betere woningen, voeding, gezondheidszorg... Men wil een diploma, promotie, zo vlug mogelijk vooruitkomen in het leven.
Men dacht spoedig alle noden van armoede en ziekte enz... op te lossen met behulp van wetenschap en techniek. De welvaart kreeg dan ook alle aandacht.
Sommigen die tot welvaart kwamen willen er nu van genieten; dit zie je bij volwassenen en jongeren. Dit brengt mee dat er minder aandacht is voor noodlijdenden.
Ook heeft men geen tijd voor diepe zinsvragen : wat is het doel van mijn leven ? Hoe maak ik het echt waardevol ? Vaak is er ook geen diepte in de relaties, men neemt er niet voldoende tijd voor... Vaak worden relaties voortijdig afgebroken… Gevolg: eenoudergezinnen, nieuw samengestelde gezinnen…
Men heeft vooral oog voor het onmiddellijke, het directe gebruik, het directe genot. De waarde van de mens wordt berekend naar zijn bezit; de kwaliteit van het leven krijgt veel te weinig aandacht.
Toch zijn er ook wel positieve punten, we mogen niet alleen het negatieve zien :
bepaalde vormen van solidariteit cfr Live Aid, Kom op tegen kanker, Music for Life, …
Acties tegen bewapening
Acties tegen racisme
b) Maatschappijvernieuwingen zouden alles oplossen
Het was een goed idee om als weg tot het geluk te kiezen voor een meer democratische samenlevingsvorm. Dat heeft veel positieve gevolgen gehad o.m.
werkloosheidsuitkering
OCMW
ziekteverzekering
algemeen stemrecht
vakbonden
sociale zekerheid
Maar ook deze vernieuwingen brachten vooral direct nuttige, materiële voordelen. Diepere vragen worden vaak als nutteloos aanzien.
c) Alles moet wetenschappelijk verantwoord zijn
Mensen willen zich niets laten wijsmaken; de wetenschap ontmaskert sprookjes en domme onwaarheden. Volgens veel moderne mensen is iets maar waar wanneer het wetenschappelijk kan bewezen worden. Alleen op die zekerheid kan je bouwen, zo meent men. Wat niet kan bewezen worden is ook niet waar, bv. de godsdienst : je kan immers je leven toch niet toevertrouwen aan Iemand die je nooit gezien hebt en wiens bestaan je niet wit op zwart kan bewijzen. Daarom komt God zo weinig ter sprake bij de moderne mens, tenzij nadat al het andere aan bod is geweest.
GEDICHT Mater Dei 30/11/78
En op het einde
-
kom Jij.
Ik heb allen voorgelaten,
alles ingekeken en gesmaakt.
En op het einde
-
kom Jij.
Zo is het telkens weer.
Ik begrijp je stemming,
je ontstemming;
of liever,
ik versta dat jouw treuzelen
mijn liefde sterker wil maken.
En toch durf ik Je vragen
genadig te zijn.
Ik ben niet gelukkig
zonder Jou.
Ik voel me beschaamd
tegenover Jou,
Jij met je trouwe liefde.
Want op het einde
laat alles me leeg.
En in die leegte komt Jij
als een vraag : Wil je soms Mij ?
Ja, op het einde kom Jij,
als een aanbod,
een belofte van onmetelijk geluk...
Op het einde...
als alles te licht is bevonden.
God.
3 NIEUWE AANDACHT VOOR DIEPE LEVENSVRAGEN
<IMPULS : heeft de moderne technische vooruitgang ook z’n beperkingen en zelfs nadelen ?
Er zijn inderdaad veel mensen die zich tegenwoordig afvragen of al die materiële welvaart, en of de wetenschappelijke en technische vooruitgang wel volstaan om de mens echt gelukkig te maken.
a) Gebroken welvaartsdroom
-
Om te beginnen heeft men ingezien dat de mens heel wat meer nodig heeft dan materiële welvaart. Je ontmoet bv. veel stress, eenzaamheid, druggebruik en gebroken relaties bij vrij jonge koppels.
-
Ook hebben een aantal mensen ingezien dat de consumptiemaatschappij voortdurend nieuwe, kunstmatige noden schept door de reclame om steeds meer te kunnen verkopen en dus de productie op te drijven. De mens wordt herleid tot consumptie-
(We kunnen hier bv. wijzen op de verkoopmethoden nl. de vicieuze cirkel : Productie owv winstbejag / Loon / consumptie owv noden / reclame tot schepping van voortdurend nieuwe noden)
Op dit alles kwam reactie :
1-
2-
-
Rond de jaren 1970 stelde het rijke westen vast dat de gouden jaren voorbij waren en dat men in een soort economische crisis zat en later kenden we de zogenaamde bankencrisis; bepaalde categorieën van de bevolking kregen met nieuwe problemen te maken :
echte armoede, faillissementen, werkeloosheid (in '89 begon opnieuw een economische heropleving; in '88 daalde de werkeloosheid tot 480.000); die werkeloosheid is voor velen uitzichtloos; ze is oorzaak van groeiende agressiviteit, verveling, druggebruik ook bij de jeugd, misdadigheid en vooral ontmoediging na maandenlang tevergeefs solliciteren. Huwelijken krijgen het owv die reden zwaar te verduren omdat de echtparen in kwestie die situatie niet goed kunnen verwerken.
b) Waar blijft de mens in de maatschappijvernieuwingen ?
Het gaat hier opnieuw over de democratisering, sociale zekerheid enz... die nochtans goede zaken zijn. Het probleem is dat ook deze zich vooral hebben toegespitst op de materiële vooruitgang.
1-
Ondanks alle voorzieningen ontmoet je personen die wel heel wat bezitten, maar die innerlijk arm en leeg zijn.
-
-
-
(geregeld lezen we over drugdoden door een overdosis van bv cocaïne)
2-
Sommige voorzieningen gaan voorbij aan een deel van de bevolking : er zijn een aantal thuislozen en marginalen; er zijn een aantal mensen die nood hebben aan stempelgeld en niet uitkeringsgerechtigd zijn; kortom een aantal mensen vallen buiten de sociale voorzieningen.
3-
Soms beperkt men de hulp aan marginalen ook tot louter materiële hulp i.pl.v. een algemeen-
c) Grenzen van wetenschap en techniek
Wetenschap en techniek hebben prachtige dingen verwezenlijkt o.m. snelle verbinding tussen mensen, kennis van heel de wereld, grotere voedselproductie, fotokopie en computer, sociale media, gsm, gps...).
Anderzijds zie je een aantal zwakke punten en zelfs negatieve gevolgen. -
-
-
-
De vooruitgang door de wetenschap en de techniek laat de vraag naar de zin van het bestaan onbeantwoord.
BESLUIT BIJ 3 (Nieuwe aandacht voor levensvragen)
1. Je hebt inderdaad verschillende reacties op die ontgoocheling over het leven, over de wereld, over de samenleving.
-
-
-
-
2. Deze vernieuwde interesse voor het godsdienstige zien we
° In communistische landen (heel wat jaren terug waarschuwde de toenmalige PRAVDA reeds tegen een godsdienstige heropleving; eind '89 is dat dan doorgebroken)
° Ook de Islam kent een heropleving wereldwijd
° In kerkelijke vernieuwingsbewegingen o.m. in Frankrijk vindt men mensen terug die vroeger de maatschappij totaal wilden omvormen (Mei '68).
° Verder vinden we ook in het Westen een wildgroei van allerlei sekten (Moon, Hare Krishna, Getuigen van Jehova, Mormonen) en meditatietechnieken (Yoga, Zen, Transcendente Meditatie...).
Mensen zijn op zoek naar het geluk langs veel wegen, ook godsdienstige.
Maar is deze ‘godsdienstige’ heropleving wel echt godsdienstig ?
4 DIE NIEUWE AANDACHT VOOR DIEPE LEVENSVRAGEN IS DAAROM NOG GEEN ECHTE GODSDIENSTIGHEID EN BLIJFT SOMS ZEER VAAG.
a. Pantheïsme
Men gelooft vaak niet in een persoonlijke God, maar in de goddelijkheid van alles, nl. sommigen menen dat er een deeltje van de godheid steekt in alles wat bestaat.
b. Bijgeloof
Er is in onze tijd veel bijgeloof; een stroom van onwetenschappelijke theorieën en praktijken.
* Allerlei soorten...
Astrologie en horoscopen (is iets anders dan de astronomie van het KNMI), handlezen, tarotkaarten leggen, glazendans, tafeldans en spiritisme; pendelen, kristallen bol;
Telepathie (= weten hoe men zich voelt) of helderziendheid in tijd en ruimte, gedachten lezen;
Geloof in geluksbrengers als hoefijzers, mascottes, klavertje 4...;
Parergie in lichaam (bv stigmatisatie) of buiten het lichaam (telekinese, nl. verplaatsen van voorwerpen).
Vaak gaat het om bijgelovige praktijken om inzicht te krijgen in de toekomst; men gebruikt daarvoor als medium iets materieel's (kaarten, sterrenbeelden...) of een persoon langs wie men zogezegd in contact komt met een bepaalde geest of Hogere macht.
* Enige bedenkingen bij deze vormen van bijgeloof
-
Zeer vaak gaat het om louter bedrog en uitbuiting van goedgelovige mensen met problemen (cf. de kaartenlegster die over zich kwam laten bidden en die toegaf dat ze het probleem van mensen reeds kende zo gauw ze hen zag of hen even had laten spreken en die dan een oplossing voorstelde die hen echt kon verder helpen; aan die mensen gaf ze de indruk dat dat in die kaarten geschreven stond; anderzijds wilde ze die kaarten toch niet laten "want anders zou ik me te onzeker voelen"; ze geloofde er dus niet in, en toch...
-
Het is mogelijk dat sommige verschijnselen bv. telekinese, het verplaatsen van voorwerpen zonder ze aan te raken, een natuurlijke uitleg hebben die we nog niet goed kennen.
-
ivm occultisme (= in contact treden met duistere of verborgen machten of kennis) of magnetisme : dit gaat door voor een hogere kennis, waardoor men macht krijgt over onbekende krachten. Veel wetenschapsmensen zijn van oordeel dat het gewoon een lagere kennis is, een overblijfsel uit de dierenwereld; het gaat waarschijnlijk om ons onderbewuste dat zich tot uiting brengt, weliswaar op een wijze die we nog niet doorzien (vb. glazendans).
-
ivm toekomstvoorspellers (vb. astrologie + horoscopen) :
het zou kunnen dat bv de stand van de sterrenbeelden op het ogenblik van onze bevruchting of geboorte onze geaardheid en ons karakter beïnvloed heeft, al is dit volstrekt niet bewezen.
Er zijn veel andere factoren die ons karakter bepaald hebben (afkomst, opvoeding...).
Het is weinig geloofwaardig dat onze toekomst al zou vastliggen door die toevallige stand van sterrenbeelden.
-
Mensen die zich met dat soort zaken inlaten geraken vaak gefascineerd door het buitengewone en door het gevoel van macht door die zogezegde hogere kennis.
Men verliest vaak het contact met het gewone leven en de zorg ervoor (vb huwelijk gaat stuk, het gezin wordt verwaarloosd...)
GETUIGENIS : "Occultisme op school" Mia Huissen in "Getuigenis van Gods Liefde,1988, Jg 3, nr 5 blz 14
-
In de bijbel worden al deze praktijken verboden. Waarschijnlijk vanuit de redenering dat men zijn leven en toekomst laat bepalen door een macht die men niet kent en die misschien de mens naar zijn ongeluk voert na enkele gelukte voorspellingen. De bijbel nodigt uit ons leven en onze toekomst toe te vertrouwen aan Gods liefde.
GETUIGENIS : "Le Seigneur m'a délivrée du filet de l'oiseleur", Emmanuelle in "Bonne Nouvelle", 1980 jg 3, nr 12/13, Rue de la Pacification 15, 1040 BRUXELLES (zie onze vertaling hierbij) :
"DE HEER HEEFT ME BEVRIJD UIT HET NET VAN DE VOGELAAR"
“Het occultisme trok me geweldig aan, vooral het spiritisme, want op die manier kon men in contact treden met het hiernamaals, met (p.10) onzichtbare en mysterieuze wezens die ons over verborgen zaken spraken... Dat opende mijn vensters, dacht ik. Ik hield veel van het Oosten, vooral van India.
Tijdens een verblijf daar, introduceerde een hindoe me bij een wonder personage met een indrukwekkend gelaat, een van die gezichten van aan de Ganges oevers die de indruk geven van ergens anders te komen van uit de goede moederschoot van iedereen. Een gelaat van een geïnitieerde. Hij moest eenvoudigweg "mijn levensboek" voorlezen, van het begin tot het einde. (...) Een klassiek procedé in India.
Nadat ik hem de coördinaten gegeven had van plaats en de tijd van mijn geboorte, ging hij even weg terwijl hij zei : "Ik ga in mijn bibliotheek uw Levensboek zoeken; ik heb het sinds lange tijd, want ik verwachtte u". En daar komt hij inderdaad terug met vuile slecht gebonden bladen, geschreven in het Sanskriet, en hij begint die in het Engels te vertalen. Ik had verschrikkelijk veel zin om te vertrekken, want zijn doordringende en ijskoude blik bracht me helemaal van streek. Maar de beleefdheid weerhield me. En toen kwamen, jaar na jaar al de opvallende episoden van mijn leven uit dat vreemde boek te voorschijn, met een ongelooflijke precisie aan details. Alles was er, zelfs de beschrijving van mijn naastbestaanden. Mijn leven werd zo tot een vooraf gespeelde geschiedenis, (volgens hem) sinds eeuwen geschreven, onderworpen aan onpersoonlijke sterrenbewegingen, als overgeleverd aan een onverbiddelijk heelal, zonder hoop, zonder ziel, en vooral zonder mijn God-
Thuisgekomen barstte ik in tranen uit. Aanvankelijk zegde ik tot mezelf : "Voor wat de toekomst betreft, heeft hij zich zeker vergist". Ik had me vergrepen aan een verzegeld geheim, dat te verpletterend was voor mij en ik had niet de genade om deze zaken op voorhand te kunnen dragen. Maar vrij spoedig merk ik dat ook voor de toekomst wat hij gezegd had juist uitkwam. Iets ondermijnde me vanbinnen, en naarmate de maanden verliepen nam mijn wanhoop toe; ik verwoestte me op alle niveaus; haatcrisissen grepen me bij momenten aan, gevolgd door depressies...enz..
Het was me onmogelijk geworden verder te leven en de dood zelf schrikte me af. Maar er bestaat geen derde (p.11) oplossing. De weg was zonder uitkomst. Ik stootte met het hoofd tegen een betonnen muur, ondoorschijnend en wreed als het absurde.
Op een morgen, na een slapeloze nacht waarin de innerlijke pijnen het draaglijke hadden overstegen, zie ik voor mij de dag die ik ga moeten doorlopen, ieder uur... elke minuut... Nee ! Dat ging mijn krachten te boven. Ik heb dan aan de Heer gezegd : "Doe me sterven. Ik waarschuw u dat ik niet tot 5 uur deze avond zal leven".
Dat was mijn gebed op deze pinkstermorgen.
Mijn zus had me doen beloven dat ik haar zou vervoegen om met haar en haar charismatische groep een dag door te brengen. Dàt of iets anders, het was me allemaal gelijk, als ik maar buiten was. Op de afgesproken plaats, was ik verwonderd om al die lichtende gezichten te zien, al die jongeren die als het ware zwommen in de lofprijzing en het geluk. Ik kon me niet verhinderen te denken : "Daar zijn ze dan" (dit was een oude geschiedenis tussen de Heer en mij : sinds jaar en dag vroeg ik Hem : "Waar zijn je leerlingen, waar zijn je apostelen, zoals deze uit de eerste Kerk ? Zeg het me en ik zal met hen meegaan"). Nu was het echter te laat ! Een ondoordringbare muur scheidde me van hen. Ik zal hen in stilte voor mij bidden, ik die slechts kon wenen en wenen van wanhoop. Ik keek op mijn uurwerk; nog 4 uur... nog 3 uur... Bij elke gelegenheid, (p.12) ontsnapte ik om me voor het heilig Sacrament te zetten en dezelfde woorden te herhalen : "Doe me sterven, heb medelijden, doe me sterven".
Tegen 16 uur, grote gebedsbijeenkomst. Een onbekende vrouw begon met stem die de muren zou kunnen doen wankelen een profetie uit te spreken : "Broers en zussen, er is een persoon in ons midden die gegrepen is door de duivel, en die naar de dood gaat. Zij is in de duisternissen gedompeld door het spiritisme en occulte praktijken. Deze zaken zijn een afschuw voor God en leiden naar de dood. Maar de Heer Jezus heeft de macht haar te bevrijden; dat ze niet aarzele om ons te vinden, wij zullen voor haar bidden".
Dit woord drong door mij heen. Zo gauw het gebed geëindigd was spoedde ik me hals over kop naar deze vrouw en verhaalde haar alles. Mijn geschiedenis verwonderde haar niet. Zij sprak me dan over de dodelijke gevallen van alles wat raakt aan het occulte, en de diepe verwoestingen die ze bewerken in de ziel. Zij legde me de tactiek van de duivel uit die de zielen tot zich aantrekt door openbaringen over de toekomst, door verleidelijk licht er op, om het beter te fascineren, hen apart te zetten en hen te vernietigen. De heilige Geest daarentegen wekt een houding op van vertrouwen en overgave, deze van kinderen tegenover hun Vader. Zij las me dan de passage (uit de Schrift) waar God zijn volk waarschuwt tegen al deze "afschuwelijke dingen", en die beveelt deze niet te begaan. Tenslotte onderscheidde ze de oorzaak van mijn kwaal : ik was onder de duivelse beheersing van die waarzeggeer, die door zijn kwaadaardige machten, mij een lot had geworpen. Heel die opvoering van het levensboek was slechts de bedrieglijke ondersteuning van zijn macht tot waarzeggerij.
-
Nog nooit had men mij op zulke doordringende manier over Jezus gesproken.
-
Zij begon dan te bidden, met enkele andere personen. Tot mijn grote verwondering, kwamen blijde lofgezangen uit hun mond, daarna woorden in tongentaal. Het bloed van jezus kwam vaak terug (in dat gebed). Daarna vroeg de vrouw me te verzaken aan alle werken van de duisternis en te kiezen voor het licht van Christus. Daarna, met een zekere stem, alsof zij de onzichtbare strijd zag die in mij woedde, richtte ze zich met gezag tot de demonen en, in de Naam van Jezus, sprak ze een bevrijdingsgebed uit.
Ik heb niets gevoeld. Ik heb me opgericht en ik legde de hand op mijn hart, zoals een zieke zijn hand op de wonde legt. Maar... maar... Ik had mooi zoeken naar mijn pijn, zij was daar niet meer. Mijn wanhoop was verdwenen. Mijn angst. Er was slechts een zachte vrede.
Vanaf die dag veranderde alles voor mij. Van wat de waarzegger had voorzegt gebeurde niets meer : de betovering was verbroken. De broers en zussen van de gebedsgroep waakten over mij als over een pasgeborene; door hen versterkte de Heer me en onderrichtte me om te luisteren naar de heilige Geest. Dit was geen luxe ! Wat een bevrijding was het om eindelijk mijn kleine eigen willekens te laten vallen om de Heer zijn aanbiddelijke wil te laten voltrekken! Wat een geluk zulk een Redder ontmoet te hebben !”
Emmanuelle.
c De lokroep van de sekten
De laatste decennia hebben de sekten een geweldig succes, ook in de industrielanden.
1° De reden van hun succes zouden we als volgt kunnen samenvatten:
1) Op zoek naar zekerheid en leiding
Na de veranderingen in de katholieke Kerk, vooral sinds concilie Vaticaan II, (waar paus Johannes XXIII de Kerk wou aangepast zien aan de dag van vandaag : "Aggiornamento") waren veel mensen onzeker geworden ("Meneer, ge weet niet meer wat je nog moet geloven; de ene priester zegt dit, de ander dat; waar ligt nu eigenlijk de waarheid, en hoe moeten we ons als kristen gedragen ?")
Sommige mensen willen blijkbaar een duidelijke leer die niet verandert, met een klaar antwoord op alle mogelijke vragen. Dit zijn mensen die gemakkelijk bij sekten terecht komen, nl. kleinere groeperingen waar men inderdaad klare en duidelijke antwoorden geeft, die men sterk benadrukt en voortdurend herhaalt.
Ook komen er mensen in terecht die een sterke leiding zoeken
2) Op zoek naar geborgenheid
Vaak komen in de sekten ook mensen terecht die eenzaam zijn en geborgenheid zoeken. De samenkomsten in de gevestigde kerken blijven vaak onpersoonlijk, zijn ongezellig; geborgenheid en menselijk contact vindt je eerder in zo'n kleine groepen.
3) Op zoek naar iets nieuws en jeugdigs
Een derde groep die vaak in sekten terecht komen zijn jonge mensen die zich afkeren van hun ouders en opvoeders. Je afkeren van je begeleiders betekent voor die jonge mensen ook : je afkeren van wat voor je ouders heel waardevol was o.m. die bepaalde godsdienst of levensopvatting en bij een andere groep aansluiten.
Soms spelen voor die jongeren ook nog andere redenen mee:
-
-
-
-
2° Enige van die sekten die in onze tijd opvallen :
-
-
-
-
-
Elke dag ontstaan er in de Verenigde Staten sekten; vaak is het voor de oprichters een winstgevende zaak.
3° BESLUIT : (bij "sekten")
Het verschijnsel van de sekten betekent een oproep voor de Kerk /
-
-
-
-
Schema van Hofdst. II
§1 WAT IS GELOVEN ?
§2 HOE GEBEURT DAT SPREKEN VAN GOD ?
§3 BETEKENIS VAN DIE SPOREN VAN GOD
§4 VOORWAARDEN OM TE KUNNEN GELOVEN
§1 WAT IS GELOVEN ?
<IMPULS> Geloven als "werkwoord" kan veel betekenen. Zo bv. kunnen we in kleine groepen ons even afvragen
1) welke betekenis heeft ‘geloven’ in volgende uitspraken:
-
-
-
-
2) Hoe komt het dat zoveel mensen in het Westen niet God-
3) Wat brengt mensen er toe om in God te geloven ?
4) Het geloof dat je van huis meekrijgt, is dat echt geloof ?
-
1. Geloofswaarheden kennen.
In godsdienstige betekenis is "geloven" : iets als waarheid aannemen, zonder dat je het wetenschappelijk kunt bewijzen.
Het zijn waarheden die God ons laat kennen (openbaart) en die de Kerk ons voorhoudt om aan te nemen. Bv.
"Jezus is God Šn mens";
"Als mens zijn we geroepen om eeuwig te leven".
Toch is "geloven" meer dan een aantal geloofswaarheden aannemen, bv. dat God bestaat enz... (cfr brief van Jakobus : 2,19 "Ook de kwade geesten geloven dat en sidderen". We willen hiermee aangeven dat geloven niet enkel gebeurt met je verstand : vb. "Ik geloof wel dat er een God bestaat, maar dat zegt me niets.
2. Geloven met je hart
De geloofswaarheid mag niet buiten je leven staan.Je moet ook geloven met je hart, met je gemoed. bv. Je bent alleen en je hebt een sterk gevoelen van Gods aanwezigheid, of het besef dat je echt geborgen bent in zijn liefde; het maakt je echt blij...
Deze warmte van het geloven, deze ontroering kan belangrijk zijn, maar het is toch nog niet het echte geloven.
3. Je toevertrouwen aan God
Geloven is vooral een overgave. Je moet je durven toevertrouwen aan God, Hem echt je leven binnenlaten, zelf al ben je nog geen 100% zeker dat Hij bestaat. Doorin dat geloof in te treden, gaat je geloof groeien.
Die 100% zekerheid als bv. resultaat van een wiskundige berekening, heb je in geen enkele liefdesverhouding. Het is door echt samen op weg te gaan, dat je de liefde van de ander gaat ervaren, in het concrete leven van elke dag; daardoor groeit ook die liefde. Maar volledige zekerheid heb je op voorhand nooit.
De wortel van het woord ge-
Geloven gaat dus in tegen een bepaalde moderne mentaliteit die zegt dat wat niet zichtbaar of niet bewezen is ook niet waar is.
(Je moet je trouwens maar eens even indenken of je nog wel een normaal leven kan leiden als voor u alles 100% moet bewezen zijn : je zou alle voedsel moeten onderzoeken dat je wenst te eten; zit er niets giftigs in ? Alle medicatie en alle afzonderlijke tabletten zou je moeten onderzoeken. Is de dokter, is de verpleegster wel te vertrouwen ? Dit zou geen leven meer zijn maar een manie als achtervolgingswaan...)
Om ten volle te kunnen leven en de geestelijke zin van het leven te vinden, zullen wij ons ook moeten toevertrouwen aan wat niet direct zichtbaar of bewezen is; dit is ook zo in het geloven.
4. Geloven als werkwoord
Geloven is inderdaad ook een opgave; het heeft gevolgen voor je handelen. Je moet iets gaan doen, je moet gaan leven volgens dat geloof. Met heel je wezen ja-
<IMPULS> Wat moeten we doen volgens ons christelijk geloof ? Heeft dat bepaalde verplichtingen ?
Dit is het verschil tussen "notional assent", nl. het gewoon begripmatig aanvaarden dat er een God bestaat, en het "real assent", daadwerkelijk ja-
Dit gaat heel wat verder dan alleen wat geloofspraktijken nakomen zoals de zondagseucharistie, vasten op Aswoensdag en Goede Vrijdag, steun aan missies en armen...). Het is eigenlijk heel je leven inrichten volgens je geloofsovertuiging.
5. Geloof als geschenk
Geloof is niet enkel een opgave, het is ook een gave. Je zou nl. niet kunnen geloven als God zich niet zelf deed kennen. Je kan maar in iemands liefde geloven, als je daar ook iets van kunt ondervinden. Geloven, in godsdienstige betekenis, veronderstelt dat God zich eerst openbaart.
Het woord OPENBARING betekent : God die zich doet kennen door woorden, gebeurtenissen, daden.
§2 HOE GEBEURT DAT SPREKEN VAN GOD ?
<IMPULS> Hoe leer je God kennen ? (cfr onze inleiding)
-
-
-
-
-
"Die triestige zomermorgen
met een drukkende taak
die vervuld moest worden...
Een blik naar buiten
waar de zon
nog maar zwak warmend
de dennen uit de nevel
naar voor duwde;
fris bedauwd stonden ze
afgetekend tegen
de grijsblauwe lucht...
Maar het mooist was die roos
die jouw hand
me zo verrassend toereikte
achter de muur vandaan
onverwacht spreken
van jouw
immer aanwezige
liefde. (MD 20/06/1979)
Ik vond het toen niet mooi
dat je me zo liet worstelen
in doodsangst,
de klippen rakelings langs
de ranke scheepswand; tentakels
haast wurgend om me heen
en de verstikkende adem
van de haaien
als een niet te ontwijken pest...
Nu zink ik...
En dan uw Naam, smekend, bezwerend, schreeuwend.
Ik riep niet meer alleen,
anderen met mij
anderen met mijn stem.
Ik maakte me erg klein.
De vijand ging overboord,
wijkend voor jou.
En jij trad binnen,
vervullend, zalvend.." (MD 20/06/1978)
vb Kris die kwam spreken over huwelijksproblemen en juist daarvoor een accident. "Toen we stilstonden en Evelyne ook stil was maar gezond, dacht ik : 'God heeft ons beschermd. Het had zoveel erger kunnen zijn'".
§3 BETEKENIS VAN DIE SPOREN VAN GOD
Als God zich doet kennen, moet dit op een of andere manier te zien zijn in de wereld, of te ervaren in ons leven. Anders heeft het geen zin dat God zich doet kennen, als wij het niet zouden kunnen ervaren.
Natuurlijk geloof ? Cfr Rom.
Liefde en het absolute : in "Levende Kerk", sept.'88
We gaan dan niet spreken van "Godsbewijzen", maar van tekenen die ons naar God “verwijzen”, “sporen” die ons de weg tonen naar Hem.
Zij bewijzen dus niet Gods bestaan, maar ze laten zien dat het geloof in God geloof-
(cfr artikel : De Grote Ontmoeting, bespreking van toespraak van prof. Vanderveken)
Zie ook tekst van Danneels in Collat. 15/'85 nr 4 Dec. p. 407
§4 VOORWAARDEN OM TE KUNNEN GELOVEN
Opdat die tekenen voor ons ook iets zouden betekenen, zijn er aan onze kant toch enkele voorwaarden vereist :
1 Enige sympatie
"Men kan dingen of personen maar echt zien als men er de lichtstraal van zijn sympatie laat op vallen". En je moet er ook wat tijd voor nemen.
cfr mooie boekje "De Kleine Prins" p.56-
"Alleen de dingen die je tam maakt, leer je kennen, zei de vos. De mensen hebben geen tijd meer iets te leren kennen. Ze kopen dingen klaar in winkels. Maar doordat er geen winkels zijn die vrienden verkopen, hebben de mensen geen vrienden meer".
Wie om een of andere reden geen sympathie kan opbrengen of geen tijd wil maken, zal nooit de levende God ontmoeten, noch in zijn verstand, noch in zijn hart.
2 Enige morele openheid
Wij moeten ook wat moreel afgestemd zijn op God.
Iemand die louter oppervlakkig is, genotzuchtig, hard en niet tot bekering wenst te komen, die sluit zich af voor veel tekenen die God wil geven van zijn aanwezigheid. Men heeft er gewoon de ogen niet voor.
TEKENEN DIE NAAR GOD VERWIJZEN
OVERZICHT :
§ 1 INWENDIGE TEKENEN
§ 2 UITWENDIGE, MEDEDEELBARE TEKENEN
1 MORELE WONDEREN
2 FYSISCHE WONDEREN
3 PROFETISCHE MENSEN
4 GRENSSITUATIES
1 VERLANGEN NAAR VOLLEDIG EN BLIJVEND GELUK
2 HET VERLANGEN NAAR GERECHTIGHEID
3 OORSPRONG EN BESTEMMING VAN DE MENS
4 GELOOF EN GEWETEN
§ 3 GELOOFSMOEILIJKHEDEN
1° OORZAKEN
2° WAT DOEN IN ZO'N GEVAL ?
Deze tekenen zijn inwendig, persoonlijk, meestal niet mededeelbaar. Sommige van die tekenen helpen ons op een bepaald ogenblik van twijfel, andere blijven heel ons leven een steun voor ons geloof.
<IMPULS>
-
-
-
-
-
-
-
-
§ 2 UITWENDIGE, MEDEDEELBARE TEKENEN
Het is niet pretentieus voor een kristen te beweren dat er zulke tekenen zijn; je kan er zelf over oordelen of het inderdaad wijst op het redelijk zijn van het geloof.
1° Het leven en de persoon van Jezus
2° Inhoud van het christelijk geloof
3° Geschiedenis van de Kerk
4° Goede vruchten van de H. Geest
NOOT (1) Heiligverklaring
NOOT 2 (noteren !) Ook bij ongelovigen
Het gaat hierbij over de "SCHOONHEID VAN HET CHRISTENDOM", een geheel van zaken die tonen dat het christelijk geloof geen menselijke uitvinding is; integendeel, het christelijk Godsgeloof verschijnt als een bewonderenswaardig geheel dat het louter menselijke te boven gaat. Zo verwijzen deze tekenen naar de goddelijke oorsprong, en dus naar het bestaan van God zelf.
<IMPULS> Boeken tonen :
-
-
NOTEREN : Kard.Danneels in Collationes 15(1985) nr 4/dec p.407
1° Het leven en de persoon van Jezus
A NAASTENLIEFDE
Bij Jezus treft ons zijn goedheid, zijn aandacht voor alle mensen, speciaal voor hen die eenzaam zijn, kleine, uitgestoten, verdrukte mensen, die lijden of in nood zijn. Hij preekt geen oorlog zoals Mohammed, maar vrede. Zijn optreden kenmerkt zich door zijn houding tegenover zieken, melaatsen, zondaars : de eersten geneest Hij en brengt hen terug bij de mensen (melaatsen waren immers uit de gemeenschap uitgestoten.
B ZONDENVERGEVING
Opvallend is echter zijn houding tegenover zondaars : Hij vergeeft hun zonden, d.w.z. Hij schenkt ze innerlijke bevrijding, een bevrijding die alleen God kan geven. Naar aanleiding van een wonderbare genezing toont Jezus dat Hij die macht bezit.
(Lk 5,20-
Excursus WAT IS ZONDE + BIECHT ?
Zonde is ingaan tegen God, die Liefde is; het is jezelf of anderen minder mooi mens maken, vooral ook innerlijk, of als je ingaat tegen je geweten (= wat je aanvoelt als goed of slecht), tenminste als dat geweten enigzins evenwichtig gevormd is. Als je bewust ingaat tegen Gods verlangen, ga je ook in tegen je geluk en dat van anderen.
Als kristen weet je dat je dan ook vergeving vraagt aan God in gebed of in het sacrament van de verzoening.
C GROOT GODSVERTROUWEN
Jezus had heel zijn leven gebouwd op het involgen van Gods wil (Jo 4,34 : "Mijn voedsel is het de wil te doen van Hem die Mij gezonden heeft). Toen Hij vaststelde dat zijn leven een totale mislukking tegemoet ging, is Hij niet opstandig geworden, maar bleef Hij op God vertrouwen.
Stervend aan het kruis bidt Hij : "Alles is volbracht. Vader, aan U blijf Ik me toevertrouwen (= in uw handen beveel Ik mijn geest)".
Als we over het leven van Jezus ernstig nadenken, verwijst het naar een bovenmenselijke, een goddelijke inspiratie en kracht.
<IMPULS>
Foto-
2° Inhoud van het christelijk geloof
Cfr art. van Vander Kerken, Geloof in God is zin-
A OPTIMISTISCHE VISIE EN GODSVERTROUWEN
Wat opvalt in de kristelijke leer is de positieve kijk op het leven (nl."alles heeft zin !, ook al zien we die betekenis op dit ogenblik nog niet) èn het vertrouwen dat Gods liefde eeuwig duurt : "God leidt alles ten goede voor wie Hem liefhebben".
(dit is een heel andere visie bv dan de Getuigen van Jehova : rampen komen spoedig, Gods geduld is op. Volgens Eg. : als we inzien hoe groot Gods liefde is gaan we ons misschien vlugger bekeren, in plaats van wanneer men ons tracht schrik aan te jagen met het feit dat het einde voor de deur staat.) .
B AKTIEVE INZET IN DE WERELD
Dit Godsvertrouwen betekent geen passieve verusting; het ontslaat ons niet van eigen verantwoordeliijkheid en inzet in de wereld. Het ONZE VADER bv. is niet enkel een gebed, maar een opdracht om al die verschillende beden werkelijkheid te doen worden, het is een opdracht !
Dus, geen fatalisme, niet berusten bij tegenslag of bij het zgn. noodlot, maar het leven en de wereld zien als een opdracht ! God vertrouwt ons de wereld en het leven toe om er iets mee te doen (cf. CHIRO-
De wereld is een toverbal,
geen mens weet hoe hij worden zal,
maar één ding dat weet iedereen :
je kunt het niet alleen.
Dus :
zullen wij er samen iets van moeten maken,
de wereld is een mooi, maar bewerkelijk ding.
Hey, hey, hey, hey, kom maar in de kring.
C NAASTENLIEFDE
Het christendom legt de nadruk op de naastenliefde in onze relatie tot de medemensen.
"Dit is mijn gebod, dat gij elkander liefhebt".
Zeer veel christenen beleven dit gebod : zorg voor zieken, voor armen...
-
-
BESLUIT BIJ 2° :
Deze verheven leerstellingen zijn geen menselijke uitvinding, maar verwijzen naar een bovennatuurlijke oorsprong : een openbaring vanwege God.
3° Geschiedenis van de Kerk
A Het wonder van haar voortbestaan
De Kerk zou normaal vernietigd moeten zijn door alles wat ze heeft meegemaakt :
-
-
afscheuringen (schisma's)
dwaalleer en ketterijen
onevangelische kruisvaarten
inquisitie
(KERKELIJKE RECHTBANK : Inquisitio (= aanklacht onderzoeken, maar soms langs gevangenisverblijf en door folteringen bekentenissen afdwingen. Daarna kan de veroordeling volgen : je bent ketter, heks...
Men wordt dan overgeleverd aan de BURGERLIJKE RECHTBANK, die een vonnis velt, nl. welke strafmaat, en die zorgt voor de uitvoering van het vonnis).
onwaardige leiders, die echt ergernis gaven...
B Nog steeds actief
We stellen vast dat de Kerk ook vandaag nog volop haar rol vervult :
-
-
-
Besluit bij 3°
Dat de Kerk nog steeds bestaat en levenskrachtig is, is een echt moreel wonder; het verwijst naar de bijstand en dus naar het bestaan van God. Jezus had trouwens gezegd :
"Vrees niet, kleine kudde,
Ik ben met u tot de voleinding van de wereld"
4° Goede vruchten van de H. Geest
Bij officieel erkende heiligen (1), maar ook bij veel gewone gelovigen treft ons de werking van Gods Geest. Paulus schrijft daarover :
"De vrucht van de (heilige) Geest (dus, wat de Geest uitwerkt) is :
Liefde, vreugde, vrede,
geduld, vriendelijkheid, goedheid,
trouw, zachtheid, zelfbeheersing." Gal. 5,22
BESLUIT BIJ 4° :
Dat we deze goede gaven aantreffen in zoveel echte gelovigen, wijst op de speciale hulp van God en verwijst dus naar het bestaan van God zelf in wie ze geloven.
Kijk bv. naar figuren zoals Moeder Teresa, P.Kolbe, Bisschop Romero, de Spekpater Werenfried Van Straeten, Dr. Hemerijckx bij de melaatsen...
<IMPULS>
Boeken tonen over Franciscus, Bernadette, Damiaan...
NOOT (1)
Heiligverklaring wordt voorafgegaan door onderzoek naar de heldhaftige wijze waarop iemand de christelijke deugden beleefd heeft tijdens zijn leven. Als ook de "advocaat van de duivel" (= iemand die naar het negatieve moet zoeken in getuigenissen over de overledene) niet echt het tegendeel kan bewijzen wordt iemand door de Kerk "DIENAAR GODS" genoemd. Later kan de ZALIGVERKLARING volgen en vervolgens de HEILIGVERKLARING. Deze opeenvolgende stappen zijn nodig om echt degelijk onderzoek te verrichten over die overledene en ook moeten er telkens op voorspraak van die overledene enkele wonderen gebeuren. Een heiligverklaarde noemt men een "gecanoniseerde" heilige, omdat zijn of haar naam opgeschreven wordt in het officiële register, de officiële lijst van de heilig verklaarden; die lijst noemt : de "canon".
NOOT 2 (noteren !)
Ook bij ongelovigen ontmoeten we vaak goede en hoogstaande mensen; wij mogen blij zijn dat Gods Geest ook buiten de Kerk werkzaam is. Toch stippen we daar 2 zaken bij aan :
1-
2-
-
-
-
-
BESLUIT BIJ "MORELE TEKENEN" :
Deze 4 morele wonderen, die de schoonheid van het christendom tonen, verwijzen naar het bestaan van God :
Hij heeft Jezus gezonden
Hij heeft de christelijke leer geïnspireerd
Hij heeft de Kerk beschermd en vernieuwd
Hij bewerkt goede vruchten bij mensen die openstaan voor de H. Geest
1 DE FEITEN
2 HOE STAAN MENSEN TEGENOVER MIRAKELEN ?
3 BETEKENIS VAN HET WONDER
4 WAT IS DAN EEN WONDER ?
<IMPULS>
1) Er wordt nogal eens verteld dat in Lourdes soms wonderen gebeuren; niet enkel dat mensen innerlijk andere mensen worden of weer nieuwe moed opdeden en innerlijke vrede vonden, maar ook soms wondere fysische genezingen, hoewel het "Bureau van de constataties" strenge eisen stelt alvorens een genezing als een wonder wordt erkend :
-
-
2) Mogelijks hier enkele vragen stellen (op gevaar af van de standpunten wat te hard te maken) :
-
-
Resultaat misschien kort noteren.
3) VOORLEZING
-
-
-
-
-
-
-
1 DE FEITEN
Als men over fysische wonderen of mirakelen spreekt bedoelt men gewoonlijk feiten die gebeuren in een godsdienstige context (bv. na gebed) en die de natuurlijke krachten te boven gaan.
Meestal denken we dan aan wonderbare genezingen bv. in Mariale plaatsen zoals Lourdes, of door gezamenlijk gebed.
Men spreekt ook van Stigmatisatie (wondtekenen van Jezus; dit kan soms ook door hysterie), elevatie (van de grond geheven worden bij heel sterk mystiek gebed (evenwel zonder dat men dat echt wil), bilocatie (terzelfdertijd op 2 plaatsen aanwezig zijn (wordt bv verhaald van pater Pio), gedachtenlezen bij geestelijke begeleiding bv. Pastoor van Ars); broodwonder bij H.Gerardus, Don Bosco en in onze tijd ook in El Paso (maar je hoort soortgelijke verhalen nog wel in anderen heel gelovige gemeenschappen zoals de Gemeenschap van de Zaligsprekingen).
Als je dit alles op een rijtje zet, lijken het zaken die zo uit een middeleeuws boek gegrepen zijn, toen men nog geen weet had van moderne bevindingen en opvattingen. Daarom hebben we verschillende zaken willen voorlezen, die gewoon feiten zijn waarvan veel mensen getuige waren.
2 HOE STAAN MENSEN TEGENOVER MIRAKELEN ?
We moeten opletten voor twee uitersten :
1° Afwijzing en scepticisme
Sommigen staan volledig afwijzend tegenover alles wat met mirakelen te maken heeft. Mirakelverhalen berusten volgens hen louter op fantasie (zij zijn gewoon inbeelding, bv. een toeval dat dan later nog wat wordt aangedikt), ofwel gaat het om zaken die voorlopig onverklaarbaar zijn, maar die natuurlijk wel een natuurlijke uitleg hebben. Mirakelen aanvaarden is volgens hen een onwetenschappelijke houding. Deze sceptici gaan uit van een vooropgesteld idee en ze laten zich niet overtuigen, zelfs niet door feiten.
2° Wonderzucht
Naast die sceptici zijn er mensen die ofwel overal mirakelen zien, ofwel teveel uit zijn op wondere gebeurtenissen (wenende madonna's, H. Bloed dat vloeibaar wordt...) terwijl ze voor de grote geloofsmysteries heel wat minder aandacht hebben (bv. wel op bedevaart gaan, maar niet naar de zondagseucharistie, zoals bij een jeugdbedevaart naar Scherpenheuvel). In Lourdes kwam ooit een toerist aan die aan het bedevaartsecretariaat vroeg : "Om hoe laat is het mirakel ?"
Het is wonder, maar er zijn mensen die bijna meer geloven in Pater Pio, Pater Gino van San Vittorino, Herman Wijns van Merksem op wiens voorspraak genezingen gebeuren, dan in God die dat alles bewerkt.
3 BETEKENIS VAN HET WONDER
Mirakelen hebben vooral betekenis voor iemand die gelooft. Een mirakel gebeurt immers niet om de mens eens te verbluffen, of voor de sensatie, omdat de mens eens iets speciaals wil zien ("Doe hier in uw vaderstad ook de wondertekenen die naar wij hoorden in Judea geschied zijn"); een wonder gebeurt ook niet omdat het geloof bewezen moet worden door wondere feiten.
In al deze gevallen blijft men op afstand staan, als een toeschouwer en niet als een gelovige. God toont zijn liefde en macht soms op een speciale wijze. Maar zo'n teken komt maar tot zijn recht in de sfeer van godsontmoeting, in een houding van geloof en liefde.
Het wonder onderlijnt het Woord van God, het is een vorm van Gods handelen, waardoor Gods Woord bevestigd wordt.
Alleen voor gelovigen of voor mensen die openstaan voor het geloof, verwijzen deze tekenen naar het bestaan van God. Zie bv. Dokter Carrel die een wonder zag gebeuren en toch niet direct tot geloof kwam. Hij zegde enkel : "Hier heb ik geen uitleg voor". Hij bekeerde zich pas later door contact met kardinaal Cardijn. (Cfr OP 7 PLAATSEN VERSCHEEN ZIJ, blz. 116M-
Je kan immers altijd wel een uitlegje vinden : toeval, autosuggestie, hallucinatie, massahysterie of massa-
4 WAT IS DAN EEN WONDER ?
Volgens de H. Schrift is een wonder een werkelijkheid waarin de mens God aan het werk ziet. Dat is dan vooral :
1° Schepping
Het wonderbare werk van de schepping overstijgt alle menselijke wetenschap en techniek. Dit ligt o.m. uitgedrukt in enkele psalmen
-
-
"Wanneer ik door de velden ga
en zon en hemel gadesla
dan weet ik, Heer, hoe groot Gij zijt
en buig mij voor uw majesteit.
U zingt mijn ziel op blijde toon
Mijn God, Gij zijt oneindig schoon".
-
"Wees geloofd, mijn Heer, met heel uw schepping
en vooral met mijn heer, broeder Zon,
die het daglicht schenkt
en door wie Gij als alles laat zien.
En hij is schoon en straalt met grote pracht :
van U, Allerhoogste, is hij het teken"
Gelovigen zouden blije en dankbare mensen moeten zijn om al het goede en mooie in de wereld en in het leven.
2° Wonderbare redding
Als men in de Schrift over wonderen spreekt, heeft men het vooral over gebeurtenissen waarin Gods reddende macht heel bijzonder tot uiting komt. Bv De doortocht door de Rode zee. Er zal toch wel iets gebeurd zijn, want het werd het grote epos van het joodse volk.
Je kan dit vergelijken met speciale gebedsverhoringen. Of bv de ervaring van die persoon die in zijn dodencel op de wand schreef : "God is trouw". Het is de diepe ervaring van Gods hulp in een uitzichtloze situatie.
3° In Jezus' leven
In verband met Jezus gebeuren er goede, bijzondere zaken, waarover men zich verwondert en die iets betekenen; ze werken iets uit dat de krachten van de natuur te boven gaat.
Het grootste wonden is Jezus' verrijzenis.
Ook in Jezus' leven zijn mirakelen een openbaring van hoe het kan en moet worden. Ze onderlijnen zijn woord en zijn opdracht als Zoon van God.
4° Ook in onze tijd
In alle eeuwen, tot op onze dagen zijn er getuigenissen over mirakelen, wonderbare genezingen... Wonderen gaan niet zozeer in tegen de natuurwetten, ze gaan ze eerder te boven. Ze liggen in de lijn van het verlangen naar de totale harmonie, de volledige verlossing van de schepping (Rom 8,22, vgl. Lk 7,18b-
Ze ontslaan de mens niet van eigen inspanning. We zien dat in het leven van Jezus, waar Hij altijd de mens nog doet meewerken :
-
-
-
-
Ook bv in het "Miracle à El Paso" zien we dat de mensen heel wat aktiviteit aan de dag moeten leggen (cfr LAURENTIN in "Il Est Vivant", Dec.'81 Jan'82, nr 36).
SAMENGEVAT kunnen we zeggen :
Mirakelen zijn een speciale uitdrukking van Gods liefde en kracht die alles ten goede leidt voor wie Hem liefhebben. Deze tekenen gebeuren in een gelovige context (vaak na gebed, op voorspraak van een of andere heilige); die wonderen moeten ons tot groter vertrouwen en dankbaarheid brengen tegenover God en tot grotere inzet voor onze medemensen (cf. voddenrapers in Mexico).
1 MOEDER TERESA VAN CALCUTTA
2 WERENFRIED VAN STRAETEN
3 KARDINAAL JOZEF CARDIJN
4 DOM HELDER CAMARA
(BISSCHOP ROMERO)
Profeten zijn mensen die bijzonder gevoelig zijn aan wat in hun tijd zou moeten vermeden worden of wat zou moeten gedaan worden om te beantwoorden aan Gods verlangen. Zo zijn ze echt een teken van God. Ook in onze tijd zijn of waren er zulke profeten. Wij bespreken er een 4-
1 MOEDER TERESA VAN CALCUTTA
Moeder Teresa is een dochter is van een Griekse vader en een Albanese moeder; ze was een tijdlang in het klooster bij de zusters van Loreto. Zij voelde echter in zich de roeping om radicaler in dienst te staan van de armsten. Zij trad uit met toestemming van haar geestelijke leider en haar oversten. Na enige tijd richtte ze zelf een congregatie op voor zusters met als opdracht : eucharistische aanbidding, zeer armoedig leven en dienst aan de armsten, overal ter wereld.
De profetische boodschap die zij aan de wereld brengt is : elk mens, ook de paria heeft waarde. Dit klinkt zeer sterk door omdat dat ze die boodschap in India (Calcutta) brengt waar de Paria's zelfs niet meetellen in het kaste-
2 WERENFRIED VAN STRAETEN
Is een Norbertijn uit de abdij van Tongerlo en is Nederlander van geboorte. Hij is de stichter van Oostpriesterhulp, tegenwoordig "Kerk-
Zijn manier van optreden was in feite een profetische oproep tot vergevingsgezindheid en zelfs tot naastenliefde tegenover de gewezen vijand. Hij verkondigde dit vlak na de oorlog, op een ogenblik waarop de haat voor de Duitsers nog heel sterk leefde in onze bevolking.
3 KARDINAAL JOZEF CARDIJN
Hij is de stichter van de (V.)K.A.J., de (Vrouwelijke) Katholieke ArbeidersJeugd. Hij kwam op voor de waardigheid van de jonge arbeiders die in die tijd (de jaren '30) uitgebuit en vernederd werden door de hogere stand en soms door hun eigen oudere werkmakkers.
Hij aanzag het als zijn eerste taak de jonge arbeider zelf te overtuigen van zijn waardigheid "Gij zijt kinderen van God door uw doopsel", "Gij zijt medewerkers van God omdat ge door uw arbeid de wereld mee ombouwt tot een bewoonbare thuis voor de mensen".
Hij hielp dan ook de jonge arbeiders iets te veranderen in zichzelf en in hun omgeving. Hij deed dat door de methode (recept of strategie) : ZIEN -
ZIEN : Dit was de observatie : je ziet de bestaande toestand en je voelt aan de daar een en ander aan verkeerd is.
OORDELEN : Hoe is dat gekomen ? Wat moet en wat kan er gedaan worden aan die situatie of die gebeurtenissen in ons bedrijf ?
HANDELEN : dit is dan de eigenlijk actie : Hoe kunnen we het best aanpakken, en wat kan mijn bijdrage zijn in die actie ?
4 DOM HELDER CAMARA
Hij verkondigde de waardigheid van de arme en verdrukte mens en de plicht van de overheid en de bezittende klasse tot meer sociale rechtvaardigheid.
Door zijn bisschoppelijk paleis te verlaten en armoediger te gaan wonen is hij ook een profetische uitnodiging voor de andere bischoppen en priesters tot een meer sobere levenswijze en solidariteit met de arme bevolking.
(BISSCHOP ROMERO
Bisschop in El Salvador die zeer begaan was met het lot en het recht van de armste bevolking. Hij werd neergeschoten in zijn kerk; in febr. 1989 werd bekend dat de moordenaars soldaten waren die handelden op bevel van kolonel Dubuisson van de Arena-
Wat zijn dat?
De mens is begrensd in wat hij is en wat hij aankan (records bv..., maar ook in levensduur enz...). Rondom die begrensdheid stelt de mens zich vragen, waarop hij geen afdoend antwoord vindt als hij alleen beroep doet op de menselijke mogelijkheden.
Zulke vragen zijn bv. :
1 Waarom is het blijvend geluk zo onbereikbaar ?
2 Bestaat er geen echte gerechtigheid hier op de wereld ?
3 Waarom en waartoe leef ik ? Wat is de zin van mijn bestaan ?
4 Wat is de zin van het lijden ?
5 Heeft het oordeel over wat goed of verkeerd is (het moreel of ethisch aanvoelen) alleen te maken met aanleg en opvoeding, of heeft het een andere oorsprong ? ‘Geloof en Geweten’
Deze vragen blijven eigenlijk ten diepste onbeantwoord. Maar als we het bestaan van een persoonlijke God aanvaarden komt er plots toch heel wat klaarheid. In die zin verwijzen deze grenssituaties juist naar het bestaan van een persoonlijke God.
1 VERLANGEN NAAR VOLLEDIG EN BLIJVEND GELUK
Inleiding :
1° Waar zoeken volgens u de mensen hun geluk bij voorkeur ?
(Onderstaande woorden geef je een quotering van 1 tot 5 nl.
1 vinden mensen uiterst belangrijk
2 vinden ze belangrijk
3 vinden ze nuttig
4 De mensen vinden dit bijkomstig
5 dit vinden de mensen overbodig
grote en mooie woning
menselijke geborgenheid
vriendschap
sympathie van de mensen
geld
invloed hebben op mensen
zinvol werk
geloof om op te steunen
vast werk hebben
hobby
modieuze kleding
promotie op het werk
uitgaan
aanvaard zijn door je omgeving
nieuwe auto
reizen
onbekommerd leen
mooi voorkomen
een geschikte partner vinden
2° Welke zaken houden mensen ook vooral bezig ? (en die wij nog niet hebben opgesomd) ?
3° Waarmee vullen de (jonge) mensen die je kent hun vrije tijd ?
Uit wat we hierboven hebben genoteerd, zien we dat mensen heel sterk op zoek zijn naar het geluk, volledig en duurzaam geluk; veel tijd en energie gaan daarin op.
Maar zowel materieel geluk als geluk in menselijke relaties is beperkt. Het christelijk geloof zegt dat alleen God volledig en blijvend geluk kan schenken. Is dit zo ?
A VOOR WAT MATERIEEL GELUK BETREFT :
Materieel geluk voldoet niet volledig en blijvend, want :
-
1) Wij ervaren inderdaad dat veel materiële zaken niet duurzaam zijn (fiets, auto, modieus kapsel of kleding). Materiële zaken kunnen verslijten, roesten, gestolen worden of je kan ze verliezen of ze kunnen ouderwets worden.
2) Bovendien heeft de mens zelf steeds andere wensen en Verlangens, zodat hij zijn bezit ouderwets vindt (wil bv steeds andere computerprogramma's) en de mens wil ook steeds meer. Zo blijft de mens echter altijd onvoldaan. Het geluk dat hij vindt in materiële zaken is niet blijvend.
-
De mens verlangt veel meer dan alleen dat materiële. Mensen met veel bezit en veel sukses kunnen vaak toch ongelukkig zijn. "Bezit" is nog niet evenredig aan "geluk".
B OP HET VLAK VAN DE MENSELIJKE VERHOUDINGEN
-
Zoals alles op de wereld zijn ook de menselijke relaties beperkt door ruimte en tijd.
a De mensen die ons gelukkig maken kunnen niet altijd daar zijn waar wij ze nodig hebben
b Ook in de tijd zijn menselijke relaties begrensd want de dood is als een spelbreker die maakt dat elke menselijke verhouding niet blijvend is.
-
Op het eerste zicht lijken mensen te menen dat het geluk echt wel te vinden is in de menselijke relaties en dat het daar ook volledig kan zijn. We hebben er al op gewezen dat mensen die weinig bezitten soms toch echt gelukkig zijn omdat ze bv een goed gezin hebben.
Toch willen we hier enkele bemerkingen bij maken :
a) Iemand schreef : We zijn maar kleine godjes voor elkaar, want ieder mens blijft uiteindelijk eenzaam. Zelfs mensen die je ooit gelukkig maakten, ontgoochelen ons soms, hebben niet voldoende aandacht voor ons, of weten geen antwoord op onze vragen.
b) Iemand anders, een frans dichter en toneelschrijver (Paul Claudel) laat in een van zijn toneelstukken een vrouw tot haar man zeggen : "Ik ben de belofte die niet kan gehouden worden", d.w.z. "Je zal ontdekken dat ik ook maar een mens ben, beperkt op veel gebieden".
Dus zelfs in de menselijke verhoudingen is het geluk, dat wordt aangeboden, beperkt. Daarom mogen we ook geen onmogelijke eisen stellen, teveel verlangen van mensen, nl. iets wat geen mens geven kan. (Natuurlijk moet men aan sommigen toch voldoende eisen stellen bv. hij gaat enkel op in zijn discjockey zijn, of in zijn orkestje of voetbalploeg, of computer...).
BESLUIT: Alles samen blijkt dat het geluk nooit blijvend èn volledig is. Toch leeft in ons dat verlangen naar volledig en blijvend geluk. Als het nooit kan vervuld worden is het als verlangen zinloos; en dan is ook een heel deel van ons leven zinloos omdat we in dat zoeken naar het geluk veel tijd en energie steken. We kunnen dit niet aanvaarden omdat het zo algemeen menselijk is (het leeft in de hele mensheid).
Dan moeten we echter het bestaan aannemen van een "Hogere Macht" die dat verlangen in ons heeft gelegd en die er bovendien voor kan zorgen dat het ooit eens zijn vervulling kent.
Het christelijk geloof leert dat er zo'n Hogere Macht bestaat : God. Daarom schreef Augustinus van Cartago : "Irrequietum..." "Onrustig blijft mijn hart, totdat het rust in U, Heer" (Irrequietum est cor meum donec requiescat in Te, Domine).
Zo verwijst het geluksverlangen van de mens naar het bestaan van God.
2 HET VERLANGEN NAAR GERECHTIGHEID
1 Vaststelling
a) In de wereld is er veel onrecht dat niet gestraft wordt (in 1984,slechts 10% van de hold-
b) er is goedheid en liefde die niet beloond wordt
c) er is veel lijden van onschuldigen
2 Voorbeelden
[IMPULS : Zoek in kleine groep (3) naar 3 voorbeelden bij elk van deze 3 punten ]
a) ONRECHT NIET GESTRAFT :
-
-
-
-
-
-
-
terroristen, maffia, overvallen
-
b) GOEDHEID NIET BELOOND
-
-
-
-
-
-
-
-
c) ONSCHULDIG LIJDEN
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
3 REDENERING
Voor zover we weten wordt dat verlangen naar gerechtigheid in een heel deel gevallen niet vervuld (zie de voorbeelden hierboven).
Vandaar de zinvolle vraag : Is er geen Hogere Macht die dat basisverlangen in de mens heeft gelegd en die er voor zal instaan dat het ooit eens vervuld wordt, in dit leven of over de dood heen ? Anders is dat fundamentele verlangen dat in de mensheid leeft doelloos en zinloos.
De christelijke godsdienst spreekt over gerechtigheid die zal bewerkt worden door God : Hij legt het kwaad aan banden, beloont het goede en ontfermt zich over wie zonder hulp is. (Dit betekent niet dat het kwaad soms een hele tijd lijkt te overwinnen : zeer veel mensen hebben geleden onder Hitler; toch werd zijn Rijk vernield; sommigen hadden schrik van Mao, maar ondertussen is hij ook al verdwenen; in 89/90 veranderde heel het Oostblok in Oost-
Hier blijkt opnieuw hoe volledig de christelijke Godsdienst i.v.m. het "bestaan van God" aansluit bij de diepste verlangens van de mensheid.
BEMERKING :
Wij willen hier toch een bemerking bij maken : Dat God ooit eens gerechtigheid zal voltrekken, mag ons niet beletten ons nu reeds volop in te zetten voor een betere en meer rechtvaardige wereld, b.v.
-
-
-
-
-
TUSSENDOOR
Blaise PASCAL (Chesterton?), een groot geleerde, heeft ooit eens gezegd : "Godloosheid is een bewijs van denkkracht, tot op zekere hoogte".
Als je immers wat nadenkt over de schepping en het leven van de mensheid, dan begrijp je dat geen enkel schepsel jouw God is, bv. zeker niet een boom, of de bliksem, donder, zon
Maar evenmin relatieve waarden zoals : seks, drugs, rijkdom, ander bezit, wetenschap, kennis, sport, yoga, psychologische trainingen...
Zelfs geen medemens kan onze god zijn
En ook wijzelf kunnen niet voor God gaan spelen; we kunnen nog niet eens instaan voor de dag van morgen.
Daarom willen we naar verdere sporen zoeken van een mogelijke God.
3 OORSPRONG EN BESTEMMING VAN DE MENS
Impuls : WAAROM OF IN WELKE OMSTANDIGHEDEN VOELEN MENSEN ZICH ONGELUKKIG ?
[Verkeerde levenspartner, gebuisd, een of andere beproeving, vertrouwen bedrogen, eenzaamheid, niet aanvaard worden, ziekte, gebrek aan liefde, ongeloof, ondankbare levenswijze van de kinderen, geldgebrek, verwijt van domheid, overlijden van familielid, wensen die niet in vervulling gaan, als men je beroep belachelijk maakt, gebrek aan zelfrealisatie, jezelf niet aanvaarden, niet tevreden zijn met wat je bent als persoon, mishandeling, afbreken van vriendschap, niet begrepen worden, niet slagen in je studies, onrecht, gevoel dat nooit iemand naar je luistert, bejaarden in home die liever thuis waren gebleven, kinderen in gebroken huwelijk.]
Dit paragraaf handelt over het "verlangen naar fundamentele geborgenheid van heel ons bestaan". Als mensen zich ongelukkig voelen of depressief zijn, als sommigen tot misdaad komen, heet dit vaak als oorzaak dat men zich niet geborgen, niet bemind of aanvaard voelt, dat men geen echte thuis heeft gehad of in de steek werd gelaten.
Daarom is er de diepe bestaansvraag : "Zijn we als menselijk persoon het resultaat van een blind toeval, of zijn we door iemand gewild, zijn we geborgen in een liefdevolle aandacht ?"
A ONZE OORSPRONG
Het lijkt wel puur toeval dat die mens geboren wordt (nl dat die bepaalde eicel bevrucht wordt door die bepaalde zaadcel). Toch zou je als persoon gewild en welkom willen zijn. Maar beantwoordt daar wel een werkelijkheid aan, want vaak schieten mensen tekort.
1 Wat leert de menselijke ervaring rond zwangerschap en geboorte ?
Zijn mensen echt gewild, gewenst, welkom ? We zouden daar graag ja op zeggen maar wat stellen we vast ?
1) ONGEWENST
Niet alle kinderen zijn door hun ouders gewenst (toeval, ongelukje, onvoorzien), sommige zijn zelfs uitgesproken ongewenst. Volgens de psychologen is dit vaak oorzaak van zich onzeker en ongeborgen voelen; soms is het aanleiding tot kindermishandeling. Eigenlijk is het ook vaak oorzaak van abortus.
2) BLIJDE VERWACHTING
Zelfs als het een "blij verwachten" is, een blij uitzien naar de komst van het kindje, dan kunnen ouders toch alleen maar zeggen dat ze "een" kindje verwachten, niet dit of dat kind, met die persoonlijkheid, die eigenschappen, kortom, met al datgene dat het maakt tot die konkrete mens. Ze kennen het niet, het is een kind zonder naam. (Aquascopie, echoscopie betekent wel iets, schept een zekere band).
3) HET MYSTERIE VAN HET LEVEN
Mensen spreken wel eens de ervaring uit dat ze zich bij de geboorte van een kind voor een mysterie geplaatst voelen dat hen te boven gaat en waaraan zij mochten meewerken.
Het nieuwe leen is zo iets wonderlijks dat veel mensen inzien dat niet zij alleen daar voor gezorgd hebben, maar ook een Kracht die hen overstijgt.
-
-
Als we niet willen aanvaarden dat we zomaar op de wereld zijn terecht gekomen, door wie zijn we dan wel echt gewild en bemind. Het geloof sluit aan bij dat verlangen naar diepe geborgenheid en zegt : "God heeft de mens gewild en in zijn liefde zijn we geborgen, met heel ons bestaan". Dit is ook het antwoord van de bijbel en van de Kerk.
2 WAT ZEGT DE BIJBEL, GODS WOORD ?
1) Het Boek "JOB" bevat de tekst :
God gaf
God nam
Gods Naam zij geprezen !
(Doodsprentje van kindje van Nonkel François en tante Lea)
2) Het scheppingsverhaal vertelt hoe de mens (= "Adam" betekent "mens", Adam is daar als symbool voor de hele mensheid) door God is gewild en met veel liefde en zorg is geschapen.
3) Psalm 139,13-
Gij toch hebt mijn diepste wezen gemaakt (nieren)
mij geweven in de schoot van mijn moeder
Ik loof U omdat ik ontzaglijk wonderlijk
gevormd ben...
4) Psalm 127 :
"Kinderen zijn een geschenk van de Heer
de vrucht van de schoot is zijn gave"...
Gods Woord zegt dus dat ieder mens door God wordt gewild en bemind.
3 DE KERK SLUIT DAAR BIJ AAN
Kerklied 531 bevat een tekst van Oosterhuis :
"God die ons heeft voorzien en kent bij onze naam
die ons tot leven riep en houdt in het bestaan"
BESLUIT : Wat de Kerk en de bijbel leren, sluit aan bij het verlangen van elk mens dat ons leven niet zijn oorsprong vindt in een onpersoonlijk toeval, maar in de liefdevolle wil van een persoon; aangezien mensen hierin niet ten volle voorzien, is dit wellicht een verwijzing naar een persoonlijke God die ieder mens heeft gewild vanaf het eerste moment van zijn bestaan.
Ieder mens mag zich in elke situatie geborgen weten in Gods onbegrensde liefde. Zo kunnen we, ook in moeilijke en pijnlijke situaties, vrede kennen, diep in ons hart.
(In febr 1986 kwam ivm geboorte kwam de vraag : 'Wat zou je doen met je kind in geval van verkrachting ?' Meesten : laten geboren worden en afstaan. Anderen : wegwerken. Enigen : Morning-
B ONZE BESTEMMING
[Ook voor jonge mensen is het nodig af en toe eens na te denken over het leven, het echt tot je hart te laten spreken, anders zullen ze geen echte antwoorden krijgen; ze leven dan oppervlakkig, ze leven dan als blinden...]
IMPULSEN
-
-
-
Veel mensen voelen de dood aan als een afbreken van het menselijk leven; afbreken wil zeggen : normaal zou het moeten doorgaan. (Bij de dood ervaart men een gemis, gevoel van hulpeloosheid, kwaadheid owv onmacht...)
Inderdaad, hoewel het sterven een natuurlijk gebeuren is in het menselijk leven, toch wordt het oud-
De "brutaliteit" van de dood komt natuurlijk sterker tot uiting als het gaat om jonge nog zeer actieve mensen (cfr Vader van jonge soldaat Hugo in militair hospitaal : "Zo brutaal is het leven" versta je vooral als je nauw in relatie stond met de overledene); maar ook bij oudere mensen, kunt ge u afvragen of de dood het leven toch niet onzinnig maakt. Die vraag komt op als we het relatief weinig dat het leven biedt vergelijken met het grote verlangen naar geluk dat de mens toch altijd heeft.
(Andere tussenredenering : het is spijtig dat het mooie dat het leven biedt geroepen is om vernietigd te worden door de dood.)
REDENERING : Dit stelt ons opnieuw voor de vraag : Is er geen hogere Macht die dat verlangen naar blijvend geluk in het mensenhart heeft gelegd en die kan maken dat dat verlangen ooit eens zijn vervulling krijgt, nl. blijvend geluk.
Het christendom sluit aan bij dat verlangen en zegt : "Er is een persoonlijke God, die trouw is (aan zijn liefde voor mij) en machtig (genoeg om mij tot leven te roepen). Als God mij tot leven heeft geroepen en me geroepen heeft tot persoonlijke relatie met Hem, zal Hij er ook voor zorgen dat ik niet in een soort van ‘niets’ verdwijn.
Cfr Psalm 117 en 118 : "Zijn trouw en genade duren eeuwig".
BESLUIT : Ook deze grenssituatie verwijst dus naar het bestaan van een persoonlijke God.
5 GELOOF EN GEWETEN
IMPULS : Wat is het geweten ? vb. Iemand zomaar pijn doen..
Geweten is het persoonlijk oprecht aanvoelen en oordelen van wat goed of verkeerd is.
VASTSTELLING : Innerlijk voelen wij ons vaak geplaatst tegenover morele eisen, nl. om het goed te doen en het slechte te laten; bv. iemand bekladden, iemand kleineren, vrijwillig pijn doen door woorden of gedrag. Iemand bedriegen door je ontrouw; alleen leven voor je eigen plezier en niets willen doen voor een ander...
Deze eisen zijn niet zomaar opgesteld door mensen, WANT :
1° Ze verschillen soms van de heersende gewoonten en de opvoeding die we gekregen hebben.
2° Ook ikzelf sta niet aan de oorsprong van dat geweten. Want hoewel mijn verstand mee mijn persoonlijk geweten vormt (ik zie bv. in dat als iedereen alles zomaar begint mee te nemen wat van een ander is dat dit een rare toestand zou worden...), toch valt mijn oordeel niet noodzakelijk samen met mijn geweten, want in een aantal gevallen zou ik dan wellicht andere voorschriften opstellen die bv. meer tegemoet zouden komen aan mijn egoïsme.
BESLUIT : Daarom mogen we de vraag stellen of ons geweten geen verwijzing is naar God, nl. dat HIJ die morele eisen in ons heeft gelegd; ze moeten toch van ergens komen, evenwel aangepast aan mijn persoonlijke morele ontwikkeling.
NB. Natuurlijk is het zo dat als ik voortdurend tegen mijn geweten handel, ik op de duur dat gewetensoordeel niet meer duidelijk en zuiver aanvoel.
ALGEMEEN BESLUIT BIJ DE GRENSSITUATIES :
Al deze grenssituaties stelden ons voor grote vraagtekens. En deze vragen blijven grotendeels onbeantwoord als we het antwoord van de openbaring niet aanvaarden, nl. het bestaan van een persoonlijke God die van ons houdt.
Het menselijk leven, zonder de openbaring, stelt ons voor grotere vraagtekens dan het vraagteken dat het geloof is!
Hoe komt het dat mensen geloofstwijfels hebben of dat ze zelfs hun geloof verliezen ?
1° OORZAKEN
Het overkomt elke gelovige wel eens dat hij twijfelt. Dit kan verschillende oorzaken hebben:
A OORZAKEN VAN BUITENAF
Deze oorzaken kunnen van allerlei aard zijn : bepaalde persoonlijke omstandigheden bv : overlijden van naastbestaande of van een goede vriend; lijden, kontakten met andersdenkenden, slecht voorbeeld van andere gelovigen of priesters, toevallige lectuur of uitzendingen...
B GEWONE GROEIPROBLEMEN
Dit is een gewoon gebeuren : het geloof moet stilaan als volwassene verwerkt worden. Het moet stilaan een persoonlijk verantwoord geloof worden. Dit gaat gepaard met allerlei vragen en onzekerheid, zoals in elke groeicrisis.
C OORZAAK LIGT BIJ ONSZELF
1) Breuk tussen geloof en leven
Ons geloof kan de goede richting kwijt zijn doordat wij er niet naar leven bv. ik bid bijna nooit of ik leer enkel voor plezier en aanzien en geld. Kortom, het geloof speelt geen rol meer in mijn leven. God heeft geen plaats in mijn bestaan. Zo verlies ik natuurlijk mijn geloof.
2) Ik handel tegen mijn geweten
Als ik voortdurend beslissingen neem die tegen mijn geweten ingaan, ga ik op de duur mijn overtuiging aanpassen aan mijn gedrag. Dan klinkt Gods stem niet meer door. Bv. Ik lees voortdurend oppervlakkige lectuur en maak me wijs : "Ik kan daar wel tegen". (Jezus Sirach : 'Een zondig mens onttrekt zich aan het vonnis en vindt een uitleg naar zijn eigen wens').
3) Ik ben egocentrisch, alleen op mezelf gericht
Het kan ook zijn dat het zicht op God, het bewustzijn van zijn bestaan verduisterd is in mij, doordat ik geen 'echte' aandacht heb voor anderen, of doordat er haat of wrok is in mijn hart. Op de duur heb ik dan ook geen aandacht meer voor de Totaal Andere. God.
2° WAT DOEN IN ZO'N GEVAL ?
i.v.m. A + B :
1) NIET OVERHAAST BESLISSEN
Als het gaat om oorzaken van buitenaf en om een soort groeicrisis, dan is het best niet direct te kiezen voor of tegen het geloof. Het kan immers zijn dat we wat overwerkt zijn, helemaal overstuur van een of andere gebeurtenis, oververmoeid... Daarom is het bet eens een rustig moment te nemen en dan eens ernstig na te denken (misschien zelfs iets neerschrijven)...
2) SPREKEN
Vooral is het goed er ook met een ander gelovige over te spreken, raad te vragen (priester, gelovige vriendin, leerkracht, ouders...). Als men teleurgesteld wordt door de eerste, omdat men geen echt afdoend antwoord kreeg, is het goed een ander gelovige op te zoeken. Verder zoeken is niet teveel gevraagd voor zo iets belangrijks als het geloof.
3) BIDDEN
Ook is het goed om bij zware geloofsmoeilijkheden toch tot God te bidden. Het moet dan wel een eerlijk gebed zijn, waarin we ook van onze twijfel spreken. Bv.
-
-
-
-
i.v.m. C :
Als men zelf oorzaak is van de geloofstwijfels volstaat het niet na te denken over de gefundeerdheid van het geloof; hier moet gehandeld worden :
1) We moeten ons dan bekeren, d.w.z. veranderen van levensinstelling : ons leven echt richten naar onze christelijke overtuiging
2) God bidden dat Hij ons zou helpen te veranderen. B.v. het Jezusgebed ('Heer, Jezus, Zoon van God, ontferm U over mij'). Als je immers niet bidt kan je niet gelovig blijven, zoveel is zeker !
[In allerlei onmogelijke situaties en in allerlei moeilijkheden mag je met vertrouwen het Jezusgebed bidden, ernaar grijpen als naar een talisman, maar dan geen louter magische, maar een reddingsboei waaraan echt een werkelijkheid beantwoordt, nl de hulp van een persoonlijke God.]
3) Vooral moeten we ook trachten meer aandacht op te brengen voor onze medemensen, de anderen, indien we ook willen openkomen voor God, de Totaal Andere. Zo pas zal God zelf ook een plaats krijgen in ons leven.