GELOOF en LEVEN



 HOME

 INHOUD


GOEDE WEEK IN NAZARETH (Galilea)


In enige nummers van “Nieuws uit Galilea”, Driemaandelijks Tijdschrift van de Vrienden van Galilea (juni 1987, 1993 en 1995) schreef Adeline Peyskens, Medewerkster van het Apostolaat, vanuit Nazareth, waar ze zich vele jaren dienstbaar maakte in het seminarie, verslagen van de Goede Week volgens de Byzantijnse ritus zoals die in het seminarie gebeurde. Wij hebben de gegevens van die verschillende verslagen samengebracht.

1 Voorbereiding

2 Palmzondag

3 Eerste dagen vd Goede Week

4 Witte Donderdag

5 Goede Vrijdag

6 Paaswake en -viering

Aanloop naar de Goede Week

Nergens wordt Pasen gevierd als in de Byzantijnse ritus… en weken vooraf bereidt men zich voor. Ik beperk me tot een kort overzicht van de Goede Week.

Reeds de zaterdag vóór Palmzondag wordt het feest van de Opwekking van Lazarus plechtig gevierd. Zo opent bij ons in Nazareth de Goede Week!

Na de liturgie gaat men vlug naar de eetzaal waar de tafel versierd is met gekleurde eieren en lentebloesem (teken van nieuwe leven). Men zingt een volkslied over de Opwekking van Lazarus en dan worden de eieren uitgedeeld.

Daarna maakt men de palmen klaar, en honderden olijftakken die 's anderendaags gezegend en uitgedeeld worden bij de Palmprocessie.


Het grote mirakel van de Opwekking van Lazarus doet ons reikhalzen naar Pasen en heeft als direct gevolg de Blijde Intrede van Jezus in Jeruzalem, wat we vieren met Palmzondag! Dat is het kinderfeest bij uitstek: "uit de mond van kinderen hebt gij uw lof bereid."


Palmzondag (Shanine)

Palmzondag, een kinderfeest, de dag dat de kerken overvol zijn; in onze kerk wel 1000 mensen. Er zijn er even zoveel binnen als buiten de kerk. Na de Goddelijke Liturgie zet de processie zich in beweging: voorop het kruis dan de scouts met vlaggen, trommels en grote palmen, de misdienaars in kleurige gewaden met wierookvaten en lampen, de zangers en de priester met het evangelieboek en dan al de papa's met hun kleine kinderen aan de hand of op de arm en een mooi versierde kaars, die de meesten daarna aan de kerk offeren.. Allen zingen "Hosanna, de Zoon van David".

Langs een nieuwe en brede trap gaat de processie rond het grasplein en zo weer door de grote ingang de kerk binnen. Die nieuwe trap is er gekomen in enkele dagen; men werkte eraan tot 10 uur in de avond, want hij zou en moest klaar zijn.

De plechtigheid was om 9u30 uur begonnen en eindigde pas na 12 uur.


Begin van de Lijdensweek: Officie van de Bruidegom

De eerste drie dagen van de goede week worden genoemd naar het officie van de Bruidegom. Zeer mooi klinkt het Troparium: "Ik aanschouw uw bruiloftskamer; ze is helemaal versierd, doch ik heb geen wit kleed om ze te betreden, zuiver het kleed van mijn ziel, o Redder, en red mij." Dit is een van de vele mooie gezangen van de Metten die 's avonds gezongen worden.

Er komt op deze eerste dagen weinig volk, want overal bereidt men het Paasfeest voor en is aan het bakken: koekjes in de vorm van kroontjes met dadels gevuld, rotsjes en sponsjes met noten gevuld. Er is geen christen familie waar men een Pasen gaat wensen of men krijgt Paaskoekjes aangeboden.


Witte Donderdag

Vanaf Witte Donderdag zijn we bijna onafgebroken in de kerk.

Donderdagmorgen zegent de priester eerst de olie waarmee hij de gelovigen op het voorhoofd zegent, gevolgd door de vespers en de Goddelijke Liturgie van de Heilige Basilius. Bij deze gelegenheid brengen vele gelovigen offerbrood naar de kerk, (u weet, in onze ritus gebruikt men geen witte hosties doch gewoon brood). Ze voegen er de namen bij van hun overledenen die de priester dan afleest aan de Offerande, neen, men vergeet te overledenen niet bij het Paasfeest, Feest van de Verrijzenis.

Na deze dienst die anderhalf uur duurt, wordt een Calvarieberg opgezet, voor het “avondofficie van de 12 Evangeliën", de Lijdensverhalen dus (dit zijn reeds de Metten van 's anderendaags), onderbroken door antifonen. Aan de 15de antifoon, neemt de priester het kruis op zijn schouders en draagt het driemaal rond in een duistere kerk (alleen kaarslicht) en zingt in sourdine "Agios ho Theos, Agios ho Ischyros, Agios Athanatos eleison himas" (Heilige God, heilige Sterke, heilige Onsterfelijke, ontferm U over ons). Daarna plant hij het kruis in de Calvarieberg, opgesteld voor het altaar. En terwijl de kerk totaal verlicht wordt, wordt de kruisverering gedaan tijdens een prachtige solozang: "Vandaag is Hij aan het kruis gehangen, Hij die de aarde deed oprijzen uit het water. Hij draagt een doornenkroon, de Koning der engelen; een purperen mantel is over Hem gegooid, Hij die de hemel rond de wolken heeft geworpen. Men beledigt Hem die Adam verlost heeft in de Jordaan; Hij werd met nagels vastgespijkerd, Hij, de Bruidegom van de Kerk; Hij is doorboord met een speer, de Zoon van de Maagd; Wij eren uw lijden, o Christus; toon ons uw heerlijke verrijzenis."

De kerk blijft open tot 10 uur 's avonds en enkele gelovigen komen nog bidden bij de Calvarieberg met het Heilige Kruis die verlicht is door rode lampjes.


Goede Vrijdag

's Morgens deelt pater Overste zijn opdrachten mee aan een tiental vrijwilligers, de Calvarieberg wordt vervangen door een groot rustaltaar, voor de "begrafenis van Onze Heer". Er zijn massa's bloemen en kaarsen nodig die de gelovigen ons gelukkig aanbrengen. Een dame uit Brussel was naar hier gekomen om de Goede Week en Pasen in de Byzantijnse ritus mee te vieren; ze zal zeker nooit meer de ruikers vergeten die ze heeft mogen maken en hermaken, ook de 2000 bloemen niet, mooi geschikt op schalen, die aan de gelovigen uitgedeeld zouden worden.  

Weer is er plaatstekort, ondanks al de stoelen, die we hebben bijgeplaatst voor de Begrafenis van onze Heer. Hele families kwamen naar de avonddienst en zaten tot op de treden van de Iconostase. Velen moesten rechtstaan en zelfs buiten blijven, waar, Goddank, luidsprekers ze lieten meeleven. De “Stansen”, een soort klaagliederen, zijn enig schoon en reeds klinkt er de verrijzenishoop in. Alles is wit, ook de priestergewaden, en in het volle licht om de vreugde van onze Verlossing. Soms is er een dialoog tussen Jezus en Onze Lieve Vrouw in de gezangen.



Bij de derde Stanze als men zingt: "de Myrophoren (reukwerkdraagsters) gingen naar het graf om Jezus te balsemen, gaan de priesters doorheen de kerk om alle mensen met reukwater te besprenkelen.

Na de gezangen zet de stoet zich in beweging. De begrafenis gebeurt immers buiten in dezelfde volgorde van Palmzondag, maar nu is het een dodenmars met tromgeroffel en de doodsklok. Alle gelovigen stappen mee met brandende kaarsen en werpen hun bloemen op de kleine katafalk met het Evangelieboek (= Christus), gedragen door telkens vier mannen; en de mannen lossen elkaar af (het is een eer voor hen) om de kleine katafalk waar het Evangelie (het Woord Gods) op ligt, te mogen dragen. Bijna drie uur heeft het geduurd, maar elk gaat blij en wat ingetogen naar huis, dankbaar om de genade van onze Verlossing.


Na de morgendienst van het nieuwe licht wordt de hele kerk grondig schoongemaakt. Goddank krijgen we vrijwillige hulp. Ook het koperwerk wordt onder handen genomen. Er komen verse altaardwalen en prachtige bloemen, want … het wordt Pasen.


Pasen

Van bij de ochtendschemering (5 uur), zoals de heilige vrouwen zich reeds vroeg naar het (ledige) graf spoedden, komen ook vele gelovigen naar het "Hagmé", de morgendienst. Sedert 4u.30 luiden de klokken vrolijk voor de "Metten" van Pasen.

De Kerk jubelt haar vreugde uit om de VERREZEN HEER!

Dat merkt men aan

- het blij flikkeren van honderden kaarsen;

- aan de prachtige gewaden;

- aan het schitteren van de koperen kandelaars en wierookvaten met geurende wierook, die in dikke wolken opstijgt;

- aan de prachtige bloemstukken die de kerk versieren;

- maar vooral aan het Paaslied dat tientallen keren gezongen wordt en aan de rijkdom van de andere melodieën!

- En zeker ook aan de geestdrift van het volk en de jaarlijks weerkerende preek van de H. Johannes Chysostomos over Pasen en verzoening.

Buiten ontsteekt ieder zijn kaars aan deze van de priester: "Christus, het nieuwe Licht." Processiegewijs gaat men naar de gesloten poort van de kerk. Daar is een altaar opgesteld, er is licht, wierook en de priester leest daar het verrijzenisverhaal. Hij zet het eerste Troparium (Verrijzenislied) in, iedereen zingt mee, onder klokgelui en geweerschoten. Daarna wordt het weer muisstil de priester klopt met het kruis op de kerkdeur, maar mag niet binnen. Tot driemaal toe klopt hij en dan zwaait de deur open. De kerk is schitterend verlicht en de priester treedt met het Evangelieboek binnen, gevolgd door alle gelovigen en zingend: "Christus is verrezen, door zijn dood overwon Hij de dood. Aan hen die in het graf zijn, heeft Hij het leven verkondigd." Dit wordt wel tientallen malen herhaald dan volgen de Metten die prachtig zijn. Ieder gaat ook het Evangelieboek kussen. En dan die preek van Sint Jan de Guldenmond (Johannes Chrysostomos) "... Treedt allen binnen in de vreugde van de Heer, de eersten en de laatsten, rijken en armen mengt u samen. U die gevast hebt en u die het niet deed, verheugt u, de tafel is rijkelijk gedekt, het vette kalf is geslacht en er ontbreekt niets... Proeft allen van de maaltijd van het geloof." En verder "Het is de dag van de Verrijzenis! Straalt van vreugde en omhelzen wij elkaar, noemen we onze vijanden broeders, ja, vergeven wij aan allen omwille van Jezus’ Verrijzenis en roepen we: ‘Christus is verrezen! Hij heeft door zijn dood de dood overwonnen en gaf ons nieuw leven!’"

Er is niet anders meer dan vreugde, men vergeet alles: lijden, moeilijkheden, het vele kwaad, neen, er is enkel vreugde om de verrezen heer.


Op de Verrijzenis steunt ons hele geloof! Dat staat ook zo helder in het "Geloofsboek der Belgische Bisschoppen", een pareltje! Zoals u ziet, wordt het zelfs in Nazaret gebruikt en onze Overste laat er zich door inspireren voor zijn preken.


Het is later dan 7u30 uur als de laatsten de kerk verlaten en om 9u30 uur de Hoogmis komen vieren met eenzelfde vreugde en uitbundigheid. Hoe dikwijls hoorden we niet "vrede zij met u! En er werd gebeden en gesmeekt om die langverwachte vrede! Christus is verrezen! Hij is waarlijk verrezen!

NAAR INHOUD  -  NAAR TOP PAGINA   

NAAR PASEN VAN JEZUS    -   NAAR LITURGIE   -   NAAR THUISPAGINA